რესპუბლიკა გურია
სტატია მომზადდა საქართველოს შოთა რუსთაველის თეატრისა და
კინოს სახელმწიფო უნივერსიტეტის პროექტის
„თანამედროვე ქართული სათეატრო კრიტიკა“ ფარგლებში.
დაფინანსებულია საქართველოს კულტურისა და სპორტის
სამინისტროს მიერ.
ელენე კერესელიძე
რესპუბლიკა გურია
მაშინ, როცა XXI საუკუნეში ჯერ კიდევ გვიწევს საუბარი გენდერულ, რასობრივ და რელიგიურ თანასწორობაზე, გურიაში, ოზურგეთში რუსეთსა და აშშ-ზე გაცილებით ადრე ჩატარდა თვითმმართველობის თანასწორი არჩევნები. ამ პროცესში მონაწილეობას იღებდნენ ორივე სქესის, ასევე სხვადასხვა რელიგიისა და ეროვნების ადამიანები. ფაქტია, რომ გურულებმა შეძლეს და ბევრ ცივილიზებულ ქვეყანაზე ადრე დაამკვიდრეს დემოკრატიული არჩევნების სისტემა.
აღსანიშნავია, რომ გურულებს ,სხვა ყველაფერთან ერთად, გამოარჩევდათ ერთი მნიშვნელოვანი რამ - მათ საკუთარი პრეზიდენტი ჰყავდათ. ამ პიროვნების პროტოტიპს ნიკოლოზ საბაშვილის სპექტაკლში აუცილებლად შევხვდებით. 24 წლის ბენია ჩხიკვიშვილი, რომელსაც გურიის მეფესაც უწოდებდნენ. ახალგაზრდა გურული ჭკვიანი და წინდახედული ყოფილა. უნდა ითქვას, რომ სოფელ ნასაკირალთან, გურულ წითელარმიელებს კაზაკ-პლასტუნებთან შეტაკება მოუწიათ. გურულებმა მოწინააღმდეგე დაამარცხეს. თუმცა ბენია, რომელიც ნასაკირალის ბრძოლას ხელმძღვანელობდა წინააღმდეგი იყო უღელტეხილზე თავდასხმა მოეწყოთ, მაგრამ უმრავლესობის გადაწყვეტილებას დაემორჩილა.
როგორც ისტორიკოსი სტივენ ჯონსი წერს - მარქსის ნათქვამი გლეხებზე, მათ თავიანთი კლასობრივი ინტერესების დაცვა თავად არ ძალუძთ. აღნიშნული გურულების შემთხვევაში არ გამართლდა.
1917 წლის რუსეთის რევოლუციამდე მსოფლიო ისტორიას მხოლოდ ორი შემთხვევა ახსოვს, როდესაც სოციალისტებმა მოახერხეს ძალაუფლების მოპოვება და მათი პოლიტიკური ხედვების ხორცშესხმა. ეს მოხდა საფრანგეთში და გურიაში. პარიზის კომუნამ (1871 წელი ) მხოლოდ 10 კვირას იარსება, ხოლო გურიის რესპუბლიკამ 3 წელი.
სწორედ ამ ისტორიულ მოვლენებზე დაყრდნობით შეიქმნა ოზურგეთის სახელმწიფო თეატრში ტრილოგიის მეორე სპექტაკლი - ,,რესპუბლიკა გურია’’. ცხადია, გურულებისთვის განსაკუთრებით საპასუხისმგებლო იყო სცენიდან მოეთხროთ მათი თავისუფლების ისტორია, რომელიც დავიწყებას არ უნდა მიეცეს.
„ვეცადეთ წარმოგვედგინა გმირი ხალხი, რომელიც იმ მოვლენებში მონაწილეობდა და ამის გამო სასტიკად დაისაჯნენ. ჩვენ ვეცადეთ, რომ ეს ყველაფერი მხატვრულად შეგვეფუთა და მაყურებლისათვის გადმოგვეცა იმიტომ, რომ ახალი თაობისათვის ძალიან მნიშვნელოვანია იცოდნენ ეს ისტორია - არა მარტო გურულებმა, არამედ ყველამ. ჩვენ უნდა დავაფასოთ ჩვენი ისტორია და ის, თუ რამხელა მსხვერპლის გაღება მოგვიწია იმპერიის წინააღმდეგ ბრძოლაში, რომელსაც დღესაც ვებრძვით. გურულები მე განსაკუთრებით მიყვარს, თავიანთი ხასიათის გამო.“ - ნიკოლოზ საბაშვილი
სპექტაკლი პირველივე წამიდან საინტერესოდ ვითარდება. სცენაზე შემოდიან ქალები, რომლებიც ავანსცენას ასუფთავებენ. მათი სიჩუმე, აქტიური მოქმედება აღძრავს განცდას, რომ ქვეყანა გასაწმენდია და მისგან რაღაც მოსაშორებელია. ევროპულ სამოსში გამოწყობილ ახალგაზრდა მამაკაცს, რომელიც ბენიამინ (ბენია) ჩხიკვიშვილის პროტოტიპია, ( მსახიობი - გიორგი დოლიძე) სცენაზე მიკროფონი შემოაქვს და მასზე ხელის დარტყმით გულისცემის იმიტაციას ქმნის, რაც ერთის მხრივ იმის მაუწყებელია, რომ აქ და ახლა ქვეყნის, კონკრეტულად გურიის გული ისევ მძლავრად ცემს და ასევე ამ ჟესტით მსახიობი მიგვანიშნებს, რომ წარმოდგენა ვერბალური კომუნიკაციის გარეშე ჩაივლის.
სცენოგრაფიაში გვხვდება ერთ-ერთი საინტერესო დეტალი - ჭაობი, რომლის შუაგულშიც ხეა ამოზრდილი. ჩნდება ასოციაცია, რომ ჭაობში პატარა კუნძულია, სადაც სიცოცხლე, ანუ გადარჩენის იმედი არსებობს. სწორედ ამ ჭაობის ცენტში ამოზრდილ ოაზისზე კონცენტრირდება სანახაობაც. თავისთავად, ეს გადაწყვეტა, როგორც ერთგვარი მეტაფორა, რეჟისორის ჩანაფიქრს უსვამს ხაზს, რომელიც მიგვანიშნებს რის გარშემო ვითარდება ამბავი და რა ხდება მის ,,შუაგულში’’.
ახალგაზრდა ქალ-ვაჟი ( მსახიობები - ციცი ბუცხრიკიძე და ნიკა ძნელაძე ) სპექტაკლის მთავარი პერსონაჟები არიან. მათ უპირობო, წრფელი და ბავშვური სიყვარულით უყვართ ერთმანეთი. სამყარო და მთელი სოფელიც სწორედ მათ ირგვლივ ტრიალებს. ვხედავთ, როგორ იცვლება წელიწადის დროები გურულთა ცხოვრებაში, როგორ ლამაზად ცხოვრობენ ისინი თავიანთი წეს - ჩვეულებებით, ტრადიციებით, სიმღერით და იუმორით. მაგრამ მაშინ, როდესაც საქმე ქორწილამდე მიდის და მჭედელი სასიძოსთვის ბეჭედს დაამზადებს, სწორედ ამ დროს სცენაზე ეშვება მასიური, თეთრი, ყრუ კედელი, რომელიც ქართველებისათვის უხეშ, რუსულ ჩექმასთან ერთად, მუდამ ხისტი პოლიტიკით გამორჩეულ რუსეთის იმპერიასთან ასოცირდება. ჩვენს ეროვნულ მეხსიერებაში შემორჩენილია გასული საუკუნის დასაწყისის სისხლიანი წლები, როდესაც რუსმა დამპყრობლებმა თეთრი კირით გადაღებეს უნიკალური ქართული ტაძრების კედლები. გაგვიუქმეს ავტოკეფალია და რუსული მღვდელმსახურება დააწესეს. ამიტომ, თეთრი კედლის დაშვება უკვე ნათელს ხდის, თუ რა მოვლენები განვითარდება სცენაზე.
რუსი გენერლის ( მსახიობი - დავით კვერღელიძე) შემოსვლა წითელი მუნდირით, რაც სისხლიანი რეჟიმის დამამკვიდრებელი ჩინოვნიკის ასოციაციას აღძრავს, მისი დიდი შრამი შუბლზე, რაც ასევე აგრესორის სახეს ქმნის, ლაკონიურად ხატავს რუსი მოხელის პორტრეტს. მისი კეკლუცი მეუღლე ( მსახიობი - თამარ მდინარაძე ) და მწვანე კიტელით შემოსილი ვაჟი ( მსახიობი - კობა ახალაძე) აგვირგვინებს ოჯახის ჩასახლების გლობალურ მოდელს. ეს მიზანსცენა სპექტაკლის ერთ-ერთი ეფექტური და აზრობრივად ტევადი ნაწილია. ქართველი ახალგაზრდა შეშინებული უყურებს „დაუპატიჟებელ სტუმრებს“, რომლებიც ,,მეპატრონის’’ აურას ქმნიან სცენაზე, ამიტომ ცდილობს მათგან გაიქცეს. თეთრი კედლის მიღმა კი ჩნდება რუსი ჯარისკაცების ჩექმების რიგი და ისმის მათი თავზარდამცემი მარშირების ხმა.
გენერლის ცოლი ირონიულად მიმართავს მაყურებელს - „Здравствите, а вот и ми“. სცენაზე დუმილია, დაძაბულობა, ხალხი დაბნეულია. არავის ახარებს მათი უეცარი ჩამოსახლება თვალუწვდენელი ჯარის თანხლებით, რაც ბუნებრივია სადამსჯელო ოპერაციის ატმოსფეროს ქმნის. ჰაერი თითქოს დენთის სუნით იჟღინთება და სუნთქვაც ჭირს. „А, ви, не ради?“ სარკასტულად კითხულობს გენერალი და საპასუხო დუმილის გამო, რომელიც მართლაც სავსეა შიშითა და მღელვარებით, ხმამაღლა ღრიალებს - „Вольна !“ დასარტყამი თეფშების გამაყრუებელი და ცივი ხმა დუმილს წამიერად არღვევს. „რა, ჩვენ არ ვართ ერთად?“ ამ დროს ეშვება ტაძრის სილუეტური გამოსახულება, ხოლო გენერალი და მეუღლე ტაძარში აღმოჩნდებიან. მათი ვაჟი დასარტყამ თეფშებს წმინდანის დიადემებად მოარგებს მშობლებს. ეს საკმაოდ ირონიული და სიმბოლურია ჟესტია, ვინაიდან მოცემულ სცენაში რეჟისორმა რუსის ორმაგ სახესა და ფარისევლურ რწმენაზე მიგვანიშნა. უნდა აღინიშნოს, რომ სპექტაკლის სცენოგრაფიაში ცალკეულ დეტალებს არა მხოლოდ ესთეტიკური, არამედ სიმბოლური დატვირთვაც აქვს. მაგალითად , ტაძრის შიგნით წითელი ალმების რხევა, დანთებულ კოცონს უფრო მოგვაგონებს და გვანიშნებს, რომ სახიფათო „თამაში დაიწყო!“
ისმის სამგლოვიარო ზარის ხმა, ტაძარში წირვაა, საგალობელი - „უფალო შეგვიწყალე!“, განგაშის ზარი და გურულების განწყობა, მოსალოდნელი საფრთხის მაუწყებელია. აქ ტაძარი - სიწმინდის სიმბოლოა, ზარები - მაცნე მოსალოდნელი ტრაგიკული შეჯახებისა.
ტაძარში რუსი გენერლის ოჯახი შემოდის. მათი შემოსვლა ავისმომასწავებელ დუმილს, მდუმარე შფოთვასა და წამიერ შიშს აღძრავს, მაგრამ გენერალი ერთგვარ სატყუარას მიმართავს - პირჯვარს გადაიწერს და ამით ცდილობს ხალხის დამშვიდებას. მისი მლიქვნელური პასაჟი იმის მცდელობაა, რომ გურულებს აჩვენოს - ერთი რწმენა გვაქვს, მეგობრულად ვიცხოვრებთ და ჩვენ ყველაზე კარგად დაგიცავთ. ცხადია, მის ვერაგული გათვლა წარმატებული აღმოჩნდება და მოსახლეობა „ერთმორწმუნეს“ „მოყვარედ“ აღიქვამს. პატარა, მაგრამ მრავლისმეტყველი სცენით რეჟისორი გვეუბნება, რომ სწორედ „ერთმორწმუნეობა“ გახდა მთავარი „სატყუარა“ ერისათვის, რომელმაც არაერთხელ გულითადად მიიღო ჩრდილოელი მეზობელი, კარი გაუღო და მიენდო, თუმცა ამაოდ. აღსანიშნავია, მასპინძლებში ცალკე მდგომი, ევროპულად ჩაცმული ახალგაზრდა (მსახიობი - გიორგი დოლიძე), რომლის გარეგნობაში შესამჩნევია განათლებული, მოაზროვნე პიროვნების ქარიზმა. ცალკეულ სცენებში მისი უსიტყვო შეფასებები, გამომეტყველება, აფიქსირებს ნანახ-გაგონილის უკმაყოფილებას, ვარაუდს, რომ ის რაც ჩვენს თვალწინ ჩუმად, თითქოსდა შეუმჩნევლად ხდება, კარგ შედეგს ვერ მოიტანს. სწორედ ავი დუმილია სპექტაკლში ყველაზე განმაცვიფრებელი. აქვე, მნიშვნელოვანია სასულიერო პირის განწყობის დემონსტრირება ( მსახიობი - ზვიადი ჯორბენაძე). მსახიობი განასახიერებს მწუხარებისგან გაქვავებულ, თავშეკავებულ, მაგრამ აშკარად თავზარდაცემულ ადამიანს. ამ ორ პერსონაჟის ცოდნა, გამოცდილება და ინტუიცია ზუსტად გრძნობს, თუ რა საშიშროების წინაშე დადგა ხალხი და ქვეყანა.
„მოყვრად“ მოსულ სტუმარს გურულები სუფრას უშლიან, არაფერს იშურებენ, უმღერიან, ხარობენ და როცა გენერალი ამოიმღერებს „Как люблю я вас!“ აღფრთოვანებას და სიხარულს ვერ მალავენ. ნიკოლოზ საბაშვილის შეხედულებით, აღნიშნული შეგვიძლია მოვიაზროთ, როგორც მამხილებელი ტონი და დამოკიდებულება ჩვენი მანკიერების მიმართ. ხშირად, ჩვენ ზომიერების გრძნობას ვკარგავთ, როდესაც დროზე ადრე ვარქმევთ მოვლენებს და ადამიანებს სახელს, ვაძლევთ გადამეტებულ შეფასებებს, ,,თვალაბმული’’ ვაფასებთ ვითარებას და შემდგომ დიდ განსაცდელში ვიგდებთ თავს. გენერლის სიმღერაც რუხი მგლის ასოციაციას ქმნის, თავშეუკავებლად რომ ხარობს გემრიელი ლუკმის მირთმევის დროს. რუსი გენერლის სიმღერას მისი მეუღლე აგრძელებს. უნებურად აღმოხდება უცნაური ღიღინი - „Как боюсь я вас “. ქალბატონის ამ მინამღერს შემკრთალი, მაგრამ ხმამაღალი შეძახილით აპროტესტებს გენერალი და ცდილობს დაარწმუნოს ხალხი, რომ მას არავისი და არაფრის ეშინია, ძალაუფლება მის ხელთაა - „Я никого не боюсь!“. ამ ფრაზაში ისმის როგორც საკუთარი განდიდების მანიით შეპყრობილი ადამიანის ძახილი, ისე მუქარა.
შესაძლოა ნაკლებად შესამჩნევი იყოს გენერლის ქმედება, როდესაც ის მთელი ძალით იფარავს ყურებს. რატომ ხდება ეს? რა თქმა უნდა, გურულების ენერგია და სიხალისე, მათი სიცოცხლისმოყვარე ბუნება მას სულაც არ ხიბლავს, ამიტომ ცდილობს არ გაიგონოს მასპინძლის ხმა. აღნიშნული ძალიან მნიშვნელოვანი გადაწყვეტაა და როგორც აღვნიშნე, შესაძლოა შეუმჩნეველი ჟესტით კიდევ უფრო მძაფრადაა ნაჩვენები, თუ როგორ ეზიზღებოდა მეფისნაცვალს ქართული ენა, რომელსაც „ძაღლების ენასაც“ უწოდებდა. აქ კი მნიშვნელოვანია მოვიშველიოთ ისტორიული ფაქტები და გავიხსენოთ, რომ სწორედ ეს სიძულვილი გახდება მიზეზი მომავალში „ენის წართმევისა“.
ნიკოლოზ საბაშვილი წარმოგვიდგენს თუ რამდენად ამაზრზენია რუსების სიყვარული ალკოჰოლისადმი. მან უგონოდ გამომთვრალი, „ღორივით“ ჩამრგვალებული გენერალი თავისსავე გადმონთხეულ შხამში თავწარგული გვიჩვენა. გენეტიკური შიმშილის გრძნობით მარად ტანჯულმა რუსმა არ იცის ზომიერება, თავისი და სხვისი ქონების გარჩევა. იგი ყველაფერში ხარბია, ვერ გაუგია რას ნიშნავს თავისი და სხვისი მიწა, სურს ყველაფერი შთანთქოს, მიითვისოს, მაგრამ ვერასოდეს აცნობიერებს მოერევა თუ არა მითვისებულს.
დავით კვერღელიძემ შეძლო შეექმნა საინტერესო მხატვრული სახე და ერთ პერსონაჟში მოექცია ყველა ის მანკიერი მხარე, შეფარული აგრესია და ცბიერება, რომელიც მეზობელ ერს საუკუნეების მანძილზე გააჩნდა და გააჩნია. სწორედ ეს სიხარბე აგდებს მას სამარცხვინო მდგომარეობაში. ვიდრე გენერალს სძინავს, სცენის ცენტრალური ნაწილის მარჯვენა და მარცხენა მხარეს კარები მორიგეობით იღება. ვხედავთ ახალგაზრდა სწავლულს - რომელიც წერს, მღვდელს - რომელიც ლოცულობს, მჭედელს - რომელიც რკინას ჭედავს, გლეხს - რომელიც სიმინდს ფშვნის, მასწავლებელ ქალს - რომელიც მოსწავლეებს შთააგონებს რუსთაველის სიტყვებს - „სჯობს სიცოცხლესა ნაზრახსა..“ თითოეული გურული თითქოს ჩვეულ ცხოვრებას აგრძელებს, მაგრამ შეყვარებული წყვილი ბორგავს, ვერ ისვენებს, სიყვარული და სიხარული სწადია, მაგრამ გული ცუდს უგრძნობს. იქვე, მახლობლად კი გენერლის ცოლი ჩუმ-ჩუმად და რიგრიგობით სტუმრობს ქართველ მამაკაცებს, ღვინით გალეშილი, ავხორცი და მოუგერიებელი ქალი, ურცხვად ეძალება ქართველ კაცებს.
აღსანიშნავია, რომ ნიკოლოზ საბაშვილი პირობითი, არავერბალური თეატრის ესთეტიკაში ყვება და მკაფიო სურათებით ხატავს საქართველოს ერთ პატარა, მაგრამ უსაშველოდ ამაყ კუთხეში, მებრძოლ გურიაში ჩასახლებულ რუსთა სისხლიან ისტორიას. მათი შემოსვლით ყველაფერი რაც წმინდა და შეურყვნელი იყო, წაიბილწა. დროდადრო გამოფხიზლებულ რუს გენერლებსა თუ ჩინოვნიკებს არ მოსწონდათ, ან ძალიანაც მოსწონდათ, მაგრამ ცდილობდნენ მოეშთოთ ყველაფერი ქართული, ეროვნული, არარუსული. ბრძანებაც ხომ ასეთი იყო? ქართველების ასიმილაცია, ყველაფერი არარუსულის ძირფესვიანი ლიკვიდაცია.
„გამოიღვიძა“ გადამთვრალმა გენერალმა ლოგინში და ესმის ქართული, რაც ცხადია აცოფებს და მისი ბუნების შესაბამისად გაჰკივის „молчатъ!“. მას არა მხოლოდ ,,ქართველთა ხმაური’’ აშფოთებს, არამედ წიგნიერებაც. ქართველ მასწავლებელს წიგნის აართმევს, ფურცლებს ამოგლეჯს და საკუთარ წესრიგს ამყარებს. აღნიშნული ძალიან ზუსტი სცენაა და სრული სიცხადითაა წარმოდგენილი ერთ-ერთი ყველაზე მძლავრი დარტყმა რუსეთის იმპერიისგან, თუ როგორ წაგვართვეს რუსებმა ქართულად საუბრის უფლება და როგორ გვკარნახობდნენ საუკუნეები იმას, თუ როგორ გვეცხოვრა - გენერალი დგება დირიჟორის პოზაში და გურულებს ხელის მოძრაობით კარნახობს თუ რა უნდა თქვან. მისი ბრძანებით, ბავშვები იწყებენ რუსული ანბანის შესწავლას.
მოტრიალე სცენის მეშვეობით გადმოცემულია დროის მიმდინარეობა და მისი მოტანილი სირთულეების უწყვეტობა. სპექტაკლში გამოყენებული მუსიკა, ხმაური თუ ვიზუალური ეფექტები ხასიათს სრულად ცვლის და წარმოაჩენს, რომ სინამდვილე, ურთიერთობები და განწყობა გურიაში თანდათან მძიმდება.
სიყვარული და თავისუფლება - ეს არის ადამიანის ბუნების ორი განუყოფელი ნაწილი და მარადიული ღირებულება, რომლის ირგვლივაც ვითარდება მთელი სიუჟეტი. შეყვარებული წყვილი სწორედ ამ გრძნობის და თავისუფლების სიმბოლოდ გვევლინებიან სპექტაკლში. მთელი სოფელი ამ წრფელი სიყვარულის თანაზიარია, მაგრამ ტაძარში გოგონას გვერდით ვხედავთ გენერლის შვილს ( მსახიობი - კობა ახალაძე) ცივი, მკაცრი მზერით. ახალგაზრდა ქალის ხილვა მასში ეროვნულ მტაცებელს აღვიძებს, დაუოკებელი ჟინით მოიხელთებს გოგონას და გააუპატიურებს. განსაკუთრებით შემზარავია, რომ ეს ფაქტი ტაძარში ხდება. რუსის თვალებში არაფერი იგრძნობა, გამაღიზიანებელი მანერებით და ირონიული ხმის ტემბრით მოუწოდებს გოგონას რომ ადგეს. ამ სცენაში კობა ახალაძის განსახიერებული პერსონაჟის ხასიათის ვიზუალიზაცია საკმაოდ დიდ ეფექტს ახდენს და გამოკვეთილად უარყოფით სახეს ქმნის. გარკვეულ მონაკვეთში, გენერლის ვაჟს მიმიკა სრულად გამქრალი აქვს. ამას, ნაწილობრივ, ხელს უწყობს სწორად შერჩეული სასცენო გრიმი, რომელიც მსახიობის სახეს გაცილებით ფერმკრთალს წარმოაჩენს, ყოველგვარი კონტურის გარეშე. მისი მოქმედებები, ფიქრები ყველა ემოციისგან დაცლილია. გაუპატიურების სცენის შემდეგ, პერსონაჟის ხასიათში არაფერი იცვლება, ის ცხოვრების მორიგ ნაბიჯებს დგამს. თუმცა, მასში შიშს მხოლოდ საეკლესიო ზარის ხმა აღძრავს. ირონიულია, რომ ბიჭი პირჯვარს გადაიწერს და შეცბუნებული გარბის ტაძრიდან. სცენის მიღმა ისმის რუსული სიმღერა „Чёрный ворон, что ты вьёшься, Над моею головой! Ты добычи не дoбьёшься,Чёрный ворон, я - не твой...“. მუსიკალური გაფორმება ადეკვატურად პასუხობს აღნიშნული სცენის ხასიათს - ცხადია, შავი ყორანი რუსის ბიჭია. ტაძრის კედლები სისხლით იღებება, ყველაზე წმინდა ადგილი და არსება შებღალულია. ეფექტური განათებული სცენის სიღრმეში გაშლილი, ჰაერში გამოკიდებული, ცარიელი სუფრა - როგორც არშემდგარი ქორწილის სიმბოლო.
ქართველი ქალის სატრფო, შურისძიებით განწყობილი თავმოყვარე ახალგაზრდა გურული კაცი ( ნიკა ძნელაძე ), სასიკვდილო ჭრილობით იღუპება. მას მიპარვით, ვერაგულად კლავს გენერლის ვაჟი. სპექტაკლის განმავლობაში, რეჟისორი პირდაპირ თუ ირიბად მიგვანიშნებს როგორია მეზობელი ერის ნამდვილი სახე. დედის გოდებას (ზაირა თოთიბაძე) მსახიობის უსიტყვო მონოლოგი „ახმიანებს“. სწორედ ამ დროს იღვიძებს ნამდვილი გურული ხასიათი. ძალიან სიმბოლურია თეატრის ჭერზე გამოსახული შეიარაღებული გურულები ,,ჯანყი გურიაში’’ - ეს ახალი ბრძოლის დასაწყისია.
ნიკოლოზ საბაშვილმა სპექტაკლში დიდი ყურადღება დაუთმო იმის გადმოცემას, თუ რამ მიიყვანა გურულები იმ მდგომარეობამდე, რომ ხელში იარაღი აიღეს და საყოველთაო წინააღმდეგობა გაუწიეს დამპყრობს.
მნიშვნელოვანია ბრძოლის და შეტაკების სცენა, რომელიც სცენური დროის სულ რამდენიმე წამითაა წარმოდგენილი. აღნიშნული განათების და ხმის ეფექტებით მიიღწევა - განათება მთლიანად ჩამოდის სცენაზე და მიმართულია მაყურებლისკენ, ხოლო გურულები გვერდითა ლოჟებიდან „იბრძვიან“. უნდა აღინიშნოს, რომ ეს არის ,,ნასაკირალის ბრძოლა’’, რომელსაც ისტორიკოსები დიდგორის ომს ადარებენ. 1905 წელს, ქართველებმა, კერძოდ გურულებმა რუსეთის იმპერიას სწორედ ამ აჯანყებით გააწნეს სილა.
განრისხებული, მამაცი გურული ქალები, რომლებიც სპექტაკლის დასაწყისში სცენას, ანუ ქვეყანას „ნაგვისაგან წმენდდნენ“ თავის ხელჯოხებითა და ცოცხებით რუსი გენერლის ვაჟს ჩაქოლვას უპირებენ. ამ დროს კი მოკლული ვაჟის დედა გადაეფარება შვილის მკვლელს და სიცოცხლეს შეუნარჩუნებს. რეჟისორი კიდევ ერთხელ გვახსენებს, რომ ჩვენ „ვეფხი და მოყმის“ ქვეყანა ვართ და მიმტევებლობა ჩვენი გენეტიკური ნიშანია. რამდენად გამართლებულია ეს, საკამათო თემაა, ვინაიდან ხშირ შემთხვევაში სწორედ ასეთი გადაწყვეტილებები ხდებოდა მიზეზი ჩვენი მომდევნო არასწორი ნაბიჯებისა, კონკრეტულად რუსულ სახელმწიფოსთან მიმართებაში.
ახალგაზრდა სწავლულს სცენაზე კვლავ შემოაქვს მიკროფონი და საზოგადოებას აუწყებს გურიის რესპუბლიკის დაარსებას. მათი მიზანი მიღწეულია, გურია თავისუფალი და დამოუკიდებელი რესპუბლიკაა.
ყურადღება უნდა გავამახვილოთ მონაკვეთზე, როდესაც რუსი გენერალი უკან ბრუნდება, შემოდის ავანსცენაზე და შეიარაღებულ გურულებს მარტო, როგორც მთლიანად რუსეთის იმპერიის სიმბოლო, დაუნდობლად უწყებს სროლას. გურულები სიმღერით ეგებებიან სიკვდილს და იღუპებიან უთანასწორო ბრძოლაში.
შემაძრწუნებელ სიჩუმეს ქარის ხმა არღვევს. თოკით ხელში შემოდის დაორსულებული ანა, უბედური და გათელილი. ჩნდება მოლოდინი, რომ გოგონა თავს ჩამოიხრჩობს, მაგრამ ანა თოკს ჭაობში გადაისვრის და ცდილობს დაატრიალოს მბრუნავი წრე, რომელიც ამჯერად სამყაროს წრებრუნვას, სიცოცხლის გაგრძელებას ან დროის მარადიულობას განასახიერებს. სცენაზე კვლავ გამოჩნდება მოფარფატე პეპელა, როგორც სიცოცხლის და განახლების სიმბოლო. ამ მონაკვეთში მნიშვნელოვანი იდეაა გატარებული - ქართველები ყოველი მარცხის, დამცირების, ღალატისა და გათელვის შემდეგ კვლავ ,,ვატრიალებთ’’ ჩვენი ცხოვრების ბორბალს. არ აქვს მნიშვნელობა ეპოქას, ჩვენს რიგებში ყოველთვის არსებობს თუნდაც ერთი ადამიანი, რომელიც საკუთარ მხრებზე იტვირთებს ქვეყნის სწორ გზაზე, სწორი მიმართულებით დაყენების ვალდებულებას და ისევე როგორც ანა, ბორბალს წაღმა დაატრიალებს.
შთამბეჭდავია ფინალური სცენა, რომელიც გურულ კილოზე, გურული ინტონაციით შესრულებული ევროკავშირის ჰიმნით მთავრდება. ასეთი ფინალით რეჟისორი მიგვანიშნებს, რომ სწორედ ევროპასთან ერთობა, ევროპულ ღირებულებებთან ზიარებაა ჩვენი ქვეყნის ერთადერთი თავდაცვისა და გადარჩენის გარანტი. გურულებმა ეს გაცილებით ადრე გააცნობიერეს, შიშველი ხელებით შეებნენ მტერს და შეძლეს კიდეც მისგან მცირე ხნით თავდახსნა, წამიერი, მაგრამ თავისუფლების ჯანსაღი ჰაერით სუნთქვა.